Những năm gần đây, hạt vi nhựa (microplastic) trở thành một trong những vấn đề môi trường và sức khỏe đáng lo ngại nhất. Chúng không chỉ xuất hiện trong đại dương, đất liền mà còn len lỏi vào thực phẩm, nước uống và thậm chí cả không khí mà chúng ta hít thở. Vậy hạt vi nhựa thực sự là gì? Chúng ảnh hưởng đến sức khỏe con người ra sao? Hãy cùng BlueSky Việt Nam tìm hiểu trong bài viết sau đây.
1. Hạt Vi Nhựa Là Gì?
Hạt vi nhựa là những mảnh nhựa nhỏ có kích thước dưới 5mm, có thể được tạo ra từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm:
- Vi nhựa nguyên sinh: Được sản xuất với kích thước nhỏ ngay từ đầu, thường có trong mỹ phẩm, kem đánh răng, chất tẩy rửa.
- Vi nhựa thứ cấp: Hình thành từ sự phân rã của các sản phẩm nhựa lớn như túi nilon, chai nhựa do tác động của môi trường như ánh nắng, gió và nước.
Các nghiên cứu đã phát hiện vi nhựa trong đại dương, đất liền, nước máy, nước đóng chai và cả trong cơ thể con người.
2. Vi Nhựa Xâm Nhập Cơ Thể Con Người Như Thế Nào?
Hạt vi nhựa có thể xâm nhập vào cơ thể chúng ta qua nhiều con đường khác nhau:
- Thực phẩm và nước uống: Cá, hải sản, muối biển, rau củ và ngay cả nước đóng chai đều chứa hạt vi nhựa.
- Không khí: Vi nhựa có trong bụi mịn và có thể được hít vào phổi.
- Tiếp xúc qua da: Một số nghiên cứu cho thấy vi nhựa có thể thẩm thấu qua da khi sử dụng mỹ phẩm hoặc quần áo làm từ sợi tổng hợp.
3. Hạt Vi Nhựa Gây Hại Cho Sức Khỏe Như Thế Nào?
Mặc dù còn nhiều nghiên cứu đang tiếp tục, nhưng những tác động tiềm tàng của vi nhựa đối với sức khỏe con người đang khiến giới khoa học lo ngại:
- Gây viêm nhiễm và tổn thương tế bào: Vi nhựa có thể gây phản ứng viêm khi tích tụ trong cơ thể, ảnh hưởng đến hệ miễn dịch.
- Rối loạn nội tiết: Một số hạt vi nhựa chứa các hóa chất độc hại như BPA, phthalates có thể làm gián đoạn hormone, gây ảnh hưởng đến sinh sản, phát triển của trẻ em.
- Tác động đến hệ tiêu hóa: Khi vào cơ thể, vi nhựa có thể gây kích ứng đường ruột, ảnh hưởng đến sự hấp thụ dinh dưỡng.
- Nguy cơ gây ung thư: Một số hóa chất có trong vi nhựa được cho là có khả năng gây đột biến tế bào, làm tăng nguy cơ ung thư.
4. Làm Gì Để Hạn Chế Hạt Vi Nhựa?
Trước thực trạng đáng báo động này, mỗi người có thể giảm thiểu tác động của vi nhựa bằng cách:
- Hạn chế sử dụng đồ nhựa dùng một lần như túi nylon, ống hút, chai nhựa.
- Lựa chọn thực phẩm hữu cơ, tránh dùng thực phẩm đóng gói trong nhựa.
- Lọc nước uống để loại bỏ các hạt vi nhựa trong nước máy.
- Giảm sử dụng mỹ phẩm có chứa vi nhựa (như sữa rửa mặt, kem tẩy tế bào chết có hạt nhựa).
- Chọn quần áo từ sợi tự nhiên như cotton, tránh sợi tổng hợp (polyester, nylon).
Hạt vi nhựa dù nhỏ bé nhưng lại là một mối đe dọa lớn đối với sức khỏe con người và môi trường. Việc nâng cao nhận thức và thay đổi thói quen tiêu dùng có thể giúp giảm bớt lượng vi nhựa trong cuộc sống hàng ngày, bảo vệ sức khỏe bản thân và các thế hệ tương lai.